Cạnh dòng sông Hoài thơ mộng là vùng hạ lưu của con sông lớn Thu Bồn, lại có Chùa Cầu nằm trong quần thể Khu di tích phố cổ Hội An (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam), là Di sản văn hóa thế giới. Chùa Cầu được xem là một trong những di tích độc đáo có giá trị lớn về kiến trúc, lịch sử, văn hóa… có một không hai của Quảng Nam và đất nước. Du khách đến tham quan, du lịch, nghiên cứu phố cổ mà không ghé thăm Chùa Cầu coi như thiếu đi một nửa. Hình ảnh Chùa Cầu còn là chứng tích của thời gian trên phố cổ rêu phong, là linh hồn của Di sản văn hoá thế giới – Hội An.
Song hiện nay cảnh quan chung quanh nhất là nguồn nước thải đang từng ngày đe dọa, xâm thực chân Chùa Cầu và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Trong khi đó phía sau chùa cũng bị nguồn nước thải “tấn công”. Bên cạnh đó hàng trăm hộ dân, nhà hàng, khách sạn, các cơ sở sản xuất, kinh doanh dọc theo các tuyến đường Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Phan Châu Trinh, Trần Hưng Đạo… xả nước thải chưa qua xử lý xuống dòng kênh Chùa Cầu rồi chảy ra sông Hoài khiến dòng nước ở đây đục ngầu, đen ngòm, sủi bọt trắng xóa, bốc mùi lan tỏa tanh hôi nồng nặc, phát tán ra một khu vực phố cổ gây lo lắng, bức xúc người dân và du khách tham quan.

Chùa Cầu đang bị nước thải ô nhiễm xâm hại.

Bà Châu Thị Tú, nhà cạnh Chùa Cầu bộc bạch: “Nước thải dưới dòng kênh Chùa Cầu lúc nào cũng bốc mùi hôi tanh gây cảnh nhếch nhác, phản cảm, khó chịu. Hằng ngày, lưu lượng du khách về đây tham quan rất đông. Chẳng lẽ để tình trạng này tồn tại mãi sao”. Anh Nguyễn Văn Nam, du khách ở TP. Đà Lạt đi tham quan, du lịch, lưu trú phố cổ dài ngày thì phản ánh: “Chùa Cầu mang vóc dáng kiến trúc cổ, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc cần trùng tu, gìn giữ nhưng hiện nay Chùa Cầu bị nước thải xâm thực và vấn nạn ô nhiễm môi trường huỷ hoại”. Hơn thế nữa, Chùa Cầu nằm ở vùng hạ lưu của một con sông lớn, triều cường và dòng chảy mạnh, lại là vùng thấp, trũng cho nên hằng năm vào mùa mưa lũ thường xuyên gây ngập, lụt kéo dài cũng là tác nhân ảnh hưởng không nhỏ đến tuổi thọ của chùa.

Chúng tôi về Hội An tìm hiểu thì được biết, chính quyền TP. Hội An đã và đang chỉ đạo quyết liệt các ngành chức năng liên quan, ra sức nỗ lực cải thiện tình trạng ô nhiễm và cảnh quan nơi đây. Nhiều giải pháp đã được triển khai, chính quyền cho giải toả các hộ dân hai bên kênh nước Chùa Cầu và ruộng rau muống, sau đó nạo vét lòng kênh, thiết kế thoát lũ kết hợp xử lý nước. Trạm bơm cấp nước kênh Chùa Cầu đang được thi công cùng với việc xây dựng cảnh quan, điện chiếu sáng, cây xanh… tạo ra môi trường trong lành, thông thoáng và thân thiện. Hồ điều hòa được xây xong nhằm xử lý nước thải bằng phương pháp lắng lọc tự nhiên tại hồ, trước khi chảy qua khu vực.

Địa điểm hồ điều hòa nằm tại ruộng rau muống phía thượng lưu Chùa Cầu, mái dốc được kè bằng tấm lợp bê-tông, nước từ kênh phía bắc đường Phan Châu Trinh sẽ chảy qua cống hộp vào hồ điều hòa. Sau khi lắng lọc tự nhiên tại hồ, dòng chảy theo cống hộp chảy vào kênh dưới Chùa Cầu, nước thải của khu dân cư xung quanh cũng được gom bằng các tuyến cống rãnh rồi dẫn vào hồ điều hòa. Ngoài ra, để tạo nguồn nước cấp lấy từ kênh đào sông Hoài, với sự tài trợ của Tổ chức JICA, đã xây dựng trạm bơm cấp nước đặt ngầm dưới tuyến đường ven theo kênh đào sông Hoài, khu vực đường bao Nguyễn Thị Minh Khai, nước được bơm lên theo tuyến ống chảy dọc theo hẻm, rồi vòng lên đường bê-tông trước làng nghề đến hồ điều hòa… Thành phố sẽ thử nghiệm trồng các bè cỏ Vetiver để xử lý ô nhiễm tại khu vực hồ điều hòa Chùa Cầu cũng như tạo cảnh quan đẹp.

Để bảo vệ Chùa Cầu trước sự “tấn công” của thời gian, thiên tai, con người… Chính quyền TP. Hội An đã, đang và sẽ có những động thái tích cực, chắc chắn Chùa Cầu sẽ được bảo vệ, gìn giữ tối đa, nghiêm ngặt, xứng đáng là linh hồn, biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới Hội An.

Theo Báo SứcKhoẻ và Đời Sống